Hoe kunnen overheden meer doen met minder mensen en daarbij profiteren van de mogelijkheden van Generative AI? Het is een vraag die steeds relevanter wordt in aanloop naar 2026, wat (helaas) het Ravijnjaar genoemd wordt. Lees door om te ontdekken hoe Generative AI juist een positieve rol kan gaan spelen.
Het Ravijnjaar 2026
Wat is de kracht van Generative AI?
Generative AI is een vorm van kunstmatige intelligentie die in staat is om nieuwe content te creëren, zoals tekst, beelden en muziek. Dat betekent bijvoorbeeld dat je volwaardige processen kunt modelleren waarbij Generative AI-oplossingen met je praten of op een andere manier communiceren.
Denk bijvoorbeeld aan een digitale publieksbalie binnen een gemeente. Dit zou de nieuwe realiteit kunnen zijn: inwoners kunnen via een AI-gestuurde chatbot vragen stellen over paspoortaanvragen, vergunningen of lokale regels. AI kan direct antwoorden geven, documenten genereren of zelfs doorverwijzen naar de juiste afdeling, 24/7 beschikbaar, maar ook in meerdere talen en afgestemd op de specifieke gemeentelijke context.
Dergelijke technologie gebruikt machine learning (ML) om patronen te identificeren in bestaande datasets en kan daardoor innovatieve oplossingen genereren. Voor overheden kan dit betekenen dat processen efficiënter worden, waardoor tijd en middelen worden bespaard en burgers beter geholpen worden.
Bedreigingen en hoe ze te voorkomen
De implementatie van Generative AI brengt ook enkele risico’s met zich mee. Veiligheid en privacy zijn belangrijke aspecten die aandacht vereisen. Overheden moeten transparant zijn over hoe AI wordt ingezet en welke data wordt gebruikt. Door duidelijke regelgeving en strikte ethische richtlijnen te hanteren, kunnen deze bedreigingen worden geminimaliseerd.
Bovendien moet het AI-fundament altijd kloppen: overheden moeten beschikken over data die waarheden vertegenwoordigen. Algoritmes laten werken met onbetrouwbare data heeft in het verleden al voor grote maatschappelijke problemen gezorgd, met de toeslagenaffaire als meest bekende voorbeeld.
Kansen voor overheden met Generative AI
Generative AI biedt tal van mogelijkheden om de efficiëntie binnen overheden te verhogen. Nu het Ravijnjaar 2026 nadert, is het cruciaal om deze kansen te benutten. Denk daarbij aan:
- Automatisering van administratieve taken: met Generative AI kunnen routinematige administratieve processen worden geautomatiseerd, waardoor ambtenaren zich kunnen richten op complexere taken die menselijke tussenkomst vereisen.
- Verbetering van burgerdiensten: AI kan helpen bij het ontwikkelen van interactieve platforms die burgers beter en sneller van informatie voorzien.
- Data-analyse voor beleidsvorming: Generative AI kan enorme hoeveelheden data analyseren om waardevolle inzichten te bieden die de basis kunnen vormen voor beleidsbeslissingen. Dit kan leiden tot effectievere en doelgerichtere strategische plannen.
Generative AI inzetten? Eerst de basis op orde!
Op technologisch gebied lijkt tegenwoordig niets meer onmogelijk te zijn. Maar wil je als overheid verantwoord omgaan met Generative AI, dan is een solide fundament cruciaal. Informatiebeveiliging, datakwaliteit en compliance zijn geen bijzaak, maar de basisvoorwaarden.
Een groeiende zorg is het toenemende gebruik van grote taalmodellen (LLM’s) zoals ChatGPT. Deze modellen worden continu ‘getraind’ met input van gebruikers, wat risico’s met zich meebrengt wanneer gevoelige of vertrouwelijke informatie wordt gedeeld. Dit benadrukt het belang van veilige, afgeschermde omgevingen waarin overheden kunnen werken met AI zonder dat data de organisatie verlaat of onbedoeld wordt meegenomen in een openbaar leerproces.
Het vraagt om bewuste keuzes in de architectuur van AI-oplossingen. Denk aan het inzetten van gesloten modellen, lokale verwerking van data of streng toegangsbeheer. Het zijn allemaal maatregelen die bijdragen aan vertrouwen in technologie én bescherming van burgers.
