In onze eerdere blog over Generative AI binnen overheden verkennen we de kansen en risico’s voor de overheden. Maar is jouw organisatie klaar voor de toekomst van AI? En hoe zorg je ervoor dat AI niet alleen kansen biedt, maar ook ethisch en verantwoord wordt ingezet? Daarom bespreken we in deze blog praktische richtlijnen en vertellen we je waar je nog meer informatie kunt terugvinden.
De noodzaak van AI-richtlijnen
AI toepassen binnen overheidsorganisaties biedt enorme voordelen, van efficiëntere dienstverlening tot verbeterde besluitvorming. Maar zonder duidelijke richtlijnen kan AI ook risico’s met zich meebrengen, zoals vooringenomenheid en gebrek aan transparantie. Het opstellen van AI-richtlijnen is daarom essentieel. Denk daarbij aan:
- Ethisch gebruik: Zorg ervoor dat AI-systemen ethisch worden ingezet, waarbij mensenrechten en privacy worden gerespecteerd.
- Transparantie en verantwoording: Overheidsorganisaties moeten transparant zijn over hoe AI-systemen beslissingen nemen, op basis van welke data en wie verantwoordelijk is voor deze beslissingen.
- Publieke betrokkenheid: Betrek burgers bij het ontwikkelen en implementeren van AI-systemen (waar hebben zij behoefte aan?) om het vertrouwen in overheidsdiensten te vergroten.
Praktische stappen voor AI-governance
Om AI effectief te integreren, is het belangrijk om een solide governance framework te ontwikkelen. Dit omvat onder andere deze drie elementen:
1: Beleid en strategie
Ontwikkel een duidelijke AI-strategie die aansluit bij de doelstellingen van jouw organisatie en het publieke belang dient. Een goede strategie begint met het vaststellen van de lange-termijndoelen en zorgt ervoor dat AI past binnen de bredere missie van de (Rijks)overheid.
Stel je voor dat een gemeente AI inzet om verkeersdrukte te verminderen. Dan kan de strategie niet alleen gericht zijn op technische implementatie, maar ook op de sociale impact, zoals de voordelen voor de gezondheid van de burgers en de vermindering van de CO2-uitstoot. Een AI-agent of oplossing zoals ChatGPT kan al met je meedenken wat de mogelijke impact kan zijn.
2: Richtlijnen en protocollen
Stel richtlijnen op voor de ontwikkeling, implementatie en monitoring van AI-systemen. Dit houdt in dat er duidelijke normen en regels moeten zijn voor hoe AI-systemen worden gebouwd, getest en geüpdatet. Ook hier een voorbeeld: stel je voor dat een overheidsorganisatie AI gebruikt om aanvragen voor sociale bijstand te verwerken. Er moeten strikte protocollen zijn die ervoor zorgen dat de AI-agent eerlijk en zonder vooroordelen beslist. Bovendien moet er een mechanisme zijn om menselijke controle mogelijk te maken, zodat fouten snel kunnen worden gecorrigeerd. Een computer kun je immers niet ter verantwoording roepen.
3: Educatie en training
Zorg voor opleiding en bewustwording onder ambtenaren om de vaardigheden en kennis te vergroten die nodig zijn voor het werken met AI. Door je medewerkers in staat te stellen AI te begrijpen en ermee te werken, verhoog je de kans op succesvolle implementatie.
Als een ministerie bijvoorbeeld besluit AI te gebruiken voor het analyseren van milieugegevens, moeten medewerkers in staat zijn om de algoritmes te begrijpen, ze te evalueren en met de AI-tools te werken. Zo worden ze actieve deelnemers in het beheer van AI-systemen, waarbij menselijke intelligentie nog steeds bepaald wat de toegevoegde waarde van kunstmatige intelligentie geweest is.
